Arı Ekmeği (Perga) arıların doğadan özenle topladığı polenleri ve nektarı kendi salgıladıkları özel enzimleri ile karıştırarak ürettikleri ve sonra petek gözlerine sıkıştırarak (paketleyerek) muhafazaya aldıkları üstün besin. Başka bir ifadeyle Arı Ekmeği, arının bal, nektar ve polenin enzimatik tepkimesiyle üretilmiş fermente olmuş polen. Arı ekmeğinin %70'i polenden, %25'i ham baldan kalan yüzde % 5'i ise balmumu ile karışmış arının enzimlerinden oluşuyor. Arı Ekmeği, yavru arıların temel gıdası. Pupadan çıkan yavru arılar 5 gün boyunca bu arı ekmeğini yerler. Arının ilk besini olduğu için bu ürüne "arı maması" adı da verilmekte.

 

Süper besin Arı Ekmeği, benzersiz bileşimi sayesinde polene göre çok daha değerli ve faydalı (Karaman ve ark.,2016). Bileşiminde amino asitler, enzimler, hormonlar, mineraller, çok sayıda ve türde vitaminler içerir (Ivanisova ve ark., 2015). Esansiyel bileşiklerin çok büyük bölümüne sahip. Arı Ekmeği, polenin içerdiği tüm mineralleri ve değerli besinleri içerisinde aynen barındırmasının yanında, polene göre en az üç kat daha yüksek biyoaktif özellikte. Bunun temel nedeni, arı ekmeğinin polenden farklı olarak arının özel enzimleri ile fermente edilmesi ve içerisindeki minerallerin daha yarayışlı hale gelmesi (Gilliam, ve ark., 1989).

 

Polenin etrafındaki dış kabuk nedeniyle midede sindirimi ancak %60 düzeyinde olurken, arının özel enzimleriyle bekletilmiş ve bu kabuğun eritilmiş hali olan Arı Ekmeği midede % 100 sindirilebilmekte (Pascoal ve ark., 2014). Arı ekmeği, kurutma veya donmaya karşı da polene göre çok daha dayanıklı (Barene ve ark., 2015).

 

Genel Özellikleri

 

Arı Ekmeği ortalama %24-35 karbonhidrat, %20-22 protein, %3 lipid, %3 mineral ve vitamin, %3,5 laktik asit ve %1,6 yağ içeriğine sahip (Nagai ve ark., 2006; Čeksterytė ve ark., 2008; Vásquez ve Olofsson, 2009). Aminoasit düzeyi ve çeşidi polene göre çok daha zengin ve kolay sindirilebilir (Human ve Nicolson, 2006; Hoffman ve ark., 2013; Zuluaga ve ark., 2015). Ayrıca polene göre daha besleyici ve mikrobiyal özelliği daha yüksek (Mohammed ve ark., 2021).

 

Arı Ekmeği yapısında temel olarak aminoasitler, basit şekerler, çok miktarda ve türde vitaminler (A grubu vitaminler, B1, B2, B3, B5, B6, B7, B8, B10, B11, B12, E, H, D, K, C), özellikle yüksek düzeyde P vitamini (rutin), provitamin A (karoten), mineraller, potasyum (K), demir (Fe), selenyum (Se), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), Cl, Co, Cu, I, Mn, Na, Ni, P, Si, S, Zn gibi 25 farklı makro ve mikro element ile uçucu yağlar, enzimler, pigmentler, fitohormonlar ve diğer biyoaktif bileşenler yer alır. Bileşimindeki başlıca önemli biyoaktif bileşikler ise flavonoidler ve fenolik asitler (Ivanisova ve ark., 2015; Milojkovic, 2018). Arı Ekmeğindeki laktik asit oranı polene göre altı kat daha yüksek (Nagai ve ark., 2004).

 

Arı Ekmeği ve İnsan Sağlığı

Tıp dünyası, ilaç tedavisinin olabildiğince azaltılması ve bu sayede hastalık yapan mikroorganizmaların daha az direnç geliştirebilmesinden yana. Bu bağlamda en iyi seçeneklerden birisi de halen değeri yeterince bilinmeyen Arı Ekmeği. Perga pek çok sağlık uygulamalarında ve sağlıklı beslenmede geniş kullanım potansiyeline sahip (Karaman ve ark., 2016; Kieliszek ve ark., 2018; Mohammed ve ark., 2021).

 

Arı Ekmeği içerdiği değerli fenolik bileşikler, fenolik asit, diğer biyoaktif bileşikler sayesinde yüksek antioksidan, antiviral, antibakteriyel ve antifungal özellikte (Čeksterytė et al., 2008).

 

Doğal Probiyotik

Ticari probiyotik ürünlerinden arı ekmeğinin en önemli farkı doğal probiyotik kaynağı olması. Yani laboratuvar ortamında dondurularak kurutulmuş faydalı bakteriler yerine kendi doğal yapısında bu bakterileri barındırıyor. Aynı zamanda eşsiz besin desteği özelliğine sahip olması onu diğer probiyotiklerden farklı ve çok daha özel yapmakta. İçerisindeki doğal laktik asit bakterileri ve bifidobakteriler ona doğal bir probiyotik özelliği kazandırır.

 

Yüksek Antioksidan Kaynağı

Arı Ekmeğinin yüksek antioksidan özelliği ile en başta kanser olmak üzere pek çok hastalığa karşı direnç sağladığı, bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve vücudu zinde tuttuğu bildirilmiş. Antioksidanlar serbest radikallerle reaksiyona girerek hücrelere zarar vermelerini önler. Bu özellikleri ile hücre yıkımını önler, kanser riskini azaltır, daha sağlıklı bir yaşam sağlar (Zuluaga ve ark., 2015; Sobral ve ark., 2017; Othman ve ark., 2019).

 

Zengin Rutin Vitamini (P) Kaynağı

Arı Ekmeğinde önemli miktarda yer alan ve fenolik bir antioksidan olan rutin vitamini (P) ciltte kollajeni koruyarak yaşlanmayı geciktirir, hücre ve dokuların yenilenmesini destekler. Kollajen vücuttaki proteinlerin yaklaşık %30' unu, derinin ise %70'lik kısmını meydana getiren önemli bir bileşen. Vücudun kollajen üretimi yaş ilerledikçe hızla azalır ve ciltte sarkmalar ve kırışıklıklar oluşmaya başlar. Vücutta kollajenin korunması genç ve sağlıklı bir cilt yapısı için son derece önemli. Vitamin C ile benzerlik gösteren P vitamini, C vitaminin emilimini de artırarak yararını artırır (Milojkovic, 2018).

 

Arı Ekmeği selenyum (Se) içeren en zengin gıdalardan birisi. Yapısındaki çok sayıdaki vitamin kompleksleri sayesinde vücudun immün sistemi (bağışıklık) için son derece faydalı (Sidorov ve ark., 2009).

 

Arı Ekmeğinin sağlık endüstrisinde geniş bir kullanım alanı olmakla birlikte, özellikle metabolizma sorunları, diyet ve vitamin eksikliğine karşı değerlendirilebilecek çok önemli bir besin. İşte Arı Ekmeğinin çeşitli kaynaklarda rapor edilip başlıca derlenen faydaları (Abouda ve ark., 2011; Karaman ve ark., 2018);

 

Vücudun günlük vitamin ihtiyacını karşılar. Zihin yorgunluğu ve dikkat bozukluğunu azaltır. İçerdiği yüksek düzeydeki vitaminler ile vücuda destek olur. Hastalıklara karşı vücut direncini artırır. Vücut yorgunluğunu azaltıcı etkisi ile enerji verir, zinde tutar ve yaşlanmayı geciktirir.

 

Prostat rahatsızlığı tedavisinde oldukça faydalıdır. Bağırsak ve mide rahatsızlıklarının giderilmesine yardımcı olur. Kalp damar tıkanıklarını önleyici bir madde olan rutenyumu barındırdığı için, kılcal damarların duvarlarını güçlendirerek bu hastalıklara karşı vücudu korur.

 

Arı Ekmeği, içerdiği yüksek orandaki asetil-kolin ile tansiyon ve kabızlık tedavilerinde yardımcı bir ürün. Aşırı sıklıkta antibiyotik içeren ilaçlar kullanan hastaların midelerindeki sindirim sorunlarını ve bu kişilerin bağırsak tembelliğini tedavi ederek ortadan kaldırır. Arı ekmeğinin antiseptik ve antimikrobiyal özelliği de bulunmakta (Akhir ve ark., 2018).

 

Vücuttaki kan hücrelerinin sayısını çok hızlı artırmaya yarayan arı ekmeği, kansızlığı büyük ölçüde önler. Bir çay kaşığı arı ekmeğinin ortalama bir ay içerisinde yaklaşık 800.000 adet kırmızı kan hücresi artırdığı bildirilmiş.

 

Radyoterapi hastalarında yaygın olarak görülen kusma, halsizlik, iştahsızlık, kansızlık sorunlarını azaltır.

 

Kanamalı diş eti koruma tedavisinde de faydalı. Diş ve dişeti sağlığında etkili.

 

Derileri yenileyici, yaşlanmayı geciktirici (anti-aging) ve hücre besleyici özelliklere sahip.

 

Yüksek performans ve enerji sağlayıcı özelliği ile özellikle sporcular için muhteşem bir besin (Zorba ve ark., 2019). Kas-adale yapıcı ve bünyeyi güçlendirici bir özelliğe sahip (Erdemir ve ark., 2005). Milojkovic (2018), Arı Ekmeğinin süper enerji kaynağı olduğunu, vücudun psikofiziksel yapısına ve performansına olumlu katkılar yaptığını ve terapötik etkiye sahip olduğunu bildirmiş.

 

Arı Ekmeğinden beklenen yararın elde edilebilmesi için tazeliği ve kalitesi son derece önemli. Özellikle apiterapi amacıyla kullanılacak olan perganın başta ağır metaller ve pestisitler olmak üzere her türlü kirlilik unsurlarından iyice arındırılmış olması gerekir. Nitekim perga, bu tür kirlilik ve toksite unsurlarını yapısında yoğun olarak barındırabilecek bir özelliğe sahip (Majewska ve Jasinski, 2005).

 

Diğer taraftan, uygun olmayan koşullarda muhafaza edilen ya da uzun süre bekletilen perganın biyo etkinliği azalmakta ve zamanla tamamen kaybolmakta (Combey, 2017). Bu nedenle, perganın mümkün olduğu kadar uygun koşullarda (serin, gün ışığı almayan, rutubetsiz-kuru bir ortamda) muhafaza edilmesi ve bekletilmeden tüketilmesi gerekiyor (Karaman ve ark., 2017). 

 

Sağlıklı yaşam için yetişkinlerde günlük düzenli olarak sabahları aç karnına yemekten 20-30 dakika önce 2 çay kaşığı (5-6 adet) Arı Ekmeği tüketimi önerilir. 2-5 yaş arası çocuklarda sabahları aç karnına ya da akşam yatarken yarım çay kaşığı, 6-12 yaş arası çocuklarda ise 1 çay kaşığı alınması önerilir. Ağızda iyice eritilerek tüketilmesi etkisini artırır. Hastalıklardan korunmak amacıyla en az 3-4 hafta düzenli alınmalı, yılda 2-3 kür uygulanmalı.